اگر با مقاطع فولادی سر و کار داشته باشید احتمالاً تا حدی باید بدانید که لوله گالوانیزه چیست؟ اما برای به‌کارگیری صحیح و انتخابی دقیق باید به‌طور کامل با این موضوع که لوله گالوانیزه شده آشنا شوید. لوله‌های گالوانیزه در اصل همان لوله‌های فولادی هستند که تحت فرآیند گالوانیزاسیون قرار گرفته و لایه‌ای از فلز روی سطح آن‌ها را پوشانده است.
نحوه گالوانیزه کردن سبب می‌شود تا لوله‌های گالوانیزه در دو نوع گرم و سرد تولید شوند و ویژگی‌های خاصی پیدا کنند. کاربرد لوله گالوانیزه طیف وسیعی از صنایع را شامل می‌شود. لوله گالوانیزه سپنتا از جمله باکیفیت‌ترین تولیدات ملی بوده که ویژگی‌های آن در این مطلب آورده شده‌اند. با مطالعه این مطلب علاوه‌بر موارد ذکر شده، اطلاعات بیشتری به دست می‌آورید که کاربرد، مزیت‌ها و عیب‌های لوله گالوانیزه چیست؟
لوله گالوانیزه چیست؟
در این مطلب ابتدا می‌خواهیم توضیح دهیم که لوله گالوانیزه چیست؟ زمانی‌که لوله‌های فولادی تحت گالوانیزاسیون قرار گرفته و پوششی از فلز روی سطح آن‌ها را می‌پوشاند، لوله گالوانیزه تولید می‌شود. پوشش روی مقاومت لوله را در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی بالا برده و کاربرد لوله گالوانیزه را در صنعت گسترش می‌دهد. لوله گازی فولادی نیز لوله‌ای مقاوم بوده که آن را برای انتقال گاز طبیعی به کار می‌برند.
اگر بخواهیم بگوییم که نام دیگر لوله گالوانیزه شده چیست، باید عنوان کرد که این لوله در بازار «لوله آهنی سفید» نامیده می‌شود. ورق‌های سفید نورد شده به شکل استوانه توخالی درآمده و درز آن جوشکاری می‌شود. به همین دلیل اگر این سوال پیش بیاید که دسته‌بندی لوله گالوانیزه چیست؟ می‌توان گفت که از جمله لوله‌های درزدار محسوب می‌گردد.
ویژگی‌های لوله‌های گالوانیزه سپنتا
مورد بعدی که در مطلب لوله گالوانیزه چیست؟ می‌خواهیم بدان اشاره کنیم ویژگی‌های لوله گالوانیزه سپنتا است. شرکت سپنتا از معتبرترین تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان ملی در حوزه صنعت لوله و پروفیل در ایران به حساب می‌آید. لوله‌های گالوانیزه کارخانه سپنتا تحت استاندارد BS1387 پوششی از فلز روی بین 50 الی 75 میکرون داشته و در انواع سبک و سنگین دسته‌بندی می‌گردد.
لوله گالوانیزه سپنتا در کارخانه‌ها و مصارف ساختمانی به‌کار برده می‌شود. لوله گلخانه ای گالوانیزه از بهترین محصولات کارخانه سپنتا است. لوله گالوانیزه سپنتا دارای استاندارد IS IRI 3765 بوده و با تست هیدرواستاتیک تحت فشارbar 50 مورد بررسی قرار می‌گیرد.
اما دیگر ویژگی لوله گالوانیزه چیست؟ لوله‌های گالوانیزه سپنتا در برابر فشار، خوردگی و فرسودگی مقاومت بالایی دارند. نوع سبک این لوله‌ها دارای وزن 6.3 تا 68.9 کیلوگرم و سایز 1.2 تا 4 اینچ هستند. لوله‌های گالوانیزه سنگین سپنتا نیز وزنی در محدود 7.3 تا 115.2 کیلوگرم و سایز 1.2 تا 6 اینچ دارند.
استاندارد ساخت لوله گالوانیزه
اکنون به این می‌پردازیم که استاندارد ساخت لوله گالوانیزه شده چیست. برای آنکه لوله‌های گالوانیزه عملکرد صحیحی داشته و کیفیت، ایمنی و دوام آن‌ها تضمین شود نیاز است تا استانداردهایی در تولید آن‌ها رعایت گردد. از مهم‌ترین استانداردهایی که در تولید لوله‌های گالوانیزه رعایت می‌شوند می‌توان به ASTM A53، ASTM A123 و BS EN 10240 اشاره کرد.
استاندارد ASTM A53 مشخصات فنی، ترکیبات شیمیایی، خواص مکانیکی و پوشش لوله‌های گالوانیزه را تعیین می‌کند. با استاندارد ASTM A123 ضخامت و کیفیت پوشش در گالوانیزاسیون با غوطه‌وری گرم مشخص می‌شود. استاندارد BS EN 10240 نیز مربوط به بازرسی محصولات فلزی بوده و پوشش داخل و بیرون لوله گالوانیزه را مدنظر دارد.
انواع لوله گالوانیزه
لوله‌های گالوانیزه بر اساس روشی که تولید می‌شوند دارای دو نوع گالوانیزه سرد و گرم هستند. نوع گالوانیزاسیون باعث تفاوت در کاربرد لوله گالوانیزه نیز می‌شود. لوله pg یکی از انواع لوله گالوانیزه است که به عنوان محافظ کابل و سیم برق مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه می‌گوییم که انواع لوله گالوانیزه شده چیست. اگر قصد خرید این محصول را برای پروژه خود داشته باشید، مراجعه به راهنمای خرید لوله گالوانیزه بسیار برایتان مفید و کمک‌کننده خواهد بود تا بتوانید انتخابی درست داشته باشید.
1-لوله گالوانیزه سرد
در این روش لوله فولادی در محلولی از نمک روی الکترولیز می‌گردد. این فرآیند در دمایی پایین انجام شده و روکشی با ضخامت تقریباً 20 میکرون سطح لوله را می‌پوشاند. سطح این لوله‌ها براق، زیبا و یکپارچه است. این پوشش سطحی بوده و اگر دچار خراشیدگی عمیق شود لایه‌های پایینی اکسید می‌گردند.
نازک بودن پوشش گالوانیزه و بروز این اتفاق سبب می‌شود که عمر لوله‌های گالوانیزه سرد کوتاه بوده و استحکام آن‌ها در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی کم‌تر از لوله‌های گالوانیزه گرم باشد. از جمله کاربردهای لوله گالوانیزه سرد می‌توان به پوشش قطعات فلزی خودرو و لوازم خانگی، پوشش ناودانی و سقف ساختمان، پوشش لوله‌های آب و فاضلاب و… اشاره نمود. شرکت سپنتا از برترین تامین‌کنندگان لوله‌های گالوانیزه با بهترین کیفیت در ایران است.
2-لوله گالوانیزه گرم
حالا به نوع دیگر این قطعه فولادی یعنی لوله گالوانیزه گرم می‌پردازیم. در این روش لوله فولادی را داخل وان‌هایی مملو از روی مذاب 460 درجه سانتی‌گرادی غوطه‌‌ور می‌کنند. در این حالت روی مذاب با فولاد واکنش داده و فلز روی به درون فولاد نفوذ کرده و لایه‌ای به ضخامت 40 تا 120 میکرون از فلز روی سطح لوله را می‌پوشاند. سطح این لوله‌ها مات، کدر و غیریکنواخت است.
استحکام، مقاومت در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی، و عمر مفید لوله‌های گالوانیزه گرم بالا بوده و این ویژگی‌ها کاربرد لوله گالوانیزه را برای شرایط نامساعد و سخت مناسب می‌کند. از کاربردهای لوله‌های گالوانیزه گرم می‌توان به دکل‌های مخابراتی و فشار قوی، لوله‌های آب ضخیم و دیگر پروژه‌های صنعتی اشاره کرد. در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد که کاربردها، مزیت‌ها و معایب لوله گالوانیزه چیست؟
کاربردهای مهم لوله گالوانیزه
اکنون نوبت آن است که به طور کامل‌تر در اینباره صحبت کنیم که کاربردهای لوله گالوانیزه شده چیست. این قطعات فولادی به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردشان نظیر مقاومت، دوام و طول عمر زیاد کاربرد گسترده‌ای دارند. باید گفت که این لوله‌ها بیشتر برای انتقال سیالاتی نظیر آب و گاز مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه دیگر کاربردهای لوله گالوانیزه آورده شده‌اند:
- صنعت نفت و گاز: انتقال سیالاتی مانند گاز، نفت و محصولات نفتی به دلیل تحمل فشار و دمای بالا، و مقاوم بودن در مقابل خوردگی. لوله api یکی از مقاطع مخصوص انتقال نفت و گاز است. برای مطالعه بیشتر می‌توانید به مقاله لوله API چیست مراجعه کنید.
- صنعت ساخت و ساز: انتقال هوا و سیستم‌های تهویه، لوله‌کشی گاز و آب، نرده و حصار، سازه‌های فلزی، داربست، ستون، سقف.
- آب و فاضلاب: انتقال آب و فاضلاب صنعتی و خانگی به دلیل مقاومت در مقابل خوردگی، رطوبت و تغییرات دما.
- صنعت برق: محافظ کابل و سیم برق، دکل‌های مخابراتی، دکل و تیر برق، لوله کاندوئیت به علت مقاوم بودن در برابر تغییرات آب و هوا، پوسیدگی و رطوبت.
- صنعت کشاورزی: در سیستم آبیاری و سازه‌های گلخانه‌ای سبک، سنگین، صنعتی و کشاورزی به دلیل تحمل بالا در برابر رطوبت و دوام زیاد. بهترین لوله گلخانه ای از نوع گالوانیزه است.
- و بسیاری موارد دیگر همچون تابلوهای راهنمایی و رانندگی، ریل، گاردریل،…
مزایا و معایب لوله گالوانیزه شده
به جهت آنکه تمامی محصولات دارای مزیت‌ها و عیب‌هایی هستند، در بخش آخر این مبحث به مزایا و معایب لوله گالوانیزه خواهیم پرداخت.
مزیت‌های لوله گالوانیزه
- دوام و طول عمر لولۀ گالوانیزه شده بالا بوده و با استفاده صحیح می‌تواند تا 50 سال نیز عمر کند.
- در برابر فشار و دمای بالا، ضربه، تنش، خوردگی و زنگ‌زدگی مقاومت زیادی داشته و برای نواحی مرطوب و مواد خورنده بسیار مناسب است.
- نصب آن آسان بوده و از آنجایی که مراقبت ویژه‌ای لازم ندارد بنابراین هزینه نگهداری آن نیز پایین است.
- بازرسی سطحی لوله گالوانیزه آسان است.
- هزینه لوله‌های گالوانیزه در مقایسه با لوله‌های دیگر مقرون به‌صرفه‌تر است.
معایب لوله گالوانیزه
- اگر دچار خوردگی شود، می‌تواند به کیفیت آب آسیب برساند.
- در صورت قرارگیری تحت دمای بسیار بالا، ممکن است پوشش سطح پوسته پوسته یا جدا شود.
- پوشش گالوانیزه ممکن است سطح لوله را ناهموار کرده و سبب کاهش جریان آب یا رسوب‌گرفتگی شود.
- اسیدهای خورنده فلز روی می‌توانند به لوله‌های گالوانیزه آسیب بزنند.
- در مقایسه با لوله‌های آهنی، لوله‌های گالوانیزه مقاومت کمتری دارند.
سخن آخر
در این مطلب به این موضوع پرداختیم که لوله گالوانیزه چیست؟ این نوع از لوله‌ها در واقع همان لوله‌های فولادی هستند که تحت عملیاتی پوششی از فلز روی بر سطح آن‌ها قرار گرفته و سبب می‌شود تا مقاومت و استحکامشان افزایش یابد. این امر سبب می‌شود تا کاربرد لوله گالوانیزه در صنایع بسیاری گسترده شود.
