آیا می‌دانید لوله API چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟ انتقال نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و لازم است در این خطوط از لوله‌هایی استفاده شود که استانداردهای ویژه و سختگیرانه‌ای در تولید آن‌ها رعایت شده است. لوله API از آن دسته لوله‌های است که نحوه تولید، ترکیبات شیمیایی، مشخصات فنی، خواص فیزیکی و مکانیکی و بسیاری از موارد دیگر آن توسط استانداردهای انجمن نفت آمریکا تعیین می‌شود.
منحصربه‌فردترین ویژگی لوله گازی API تحمل فشار بالا است که آن را تبدیل به پرکاربردترین لوله در صنایع نفت و گاز کرده است. در این مقاله قصد داریم بیشتر به این موضوع بپردازیم که لوله ای پی آی چیست و چه کاربردهایی دارد. علاوه‌براین مشخصات فنی، انواع، روش تولید و دیگر موارد مربوط به لوله API را توضیح خواهیم داد. پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
لوله API چیست و چه ویژگی ها و مزایایی دارد؟
این لوله گازی طبق استانداردهای انجمن نفت آمریکا (American Petroleum Institute) تولید شده و به اختصار API نامیده می‌شود. اگر بخواهیم بگوییم که جنس لوله ای پی آی چیست باید گفت که لوله‌هایی از جنس فولاد کربن منگنزی هستند. برای آنکه استحکام و مقاومتشان در برابر فشار افزایش یابد عناصر میکروآلیاژی آن‌ها تغییر داده می‌شوند.
طول عمر زیاد، قابل اطمینان بودن، دوام و تحمل فشار بالا، چقرمگی، مقاومت تسلیم و استحکام زیاد، جوش‌پذیری بالا، مقاومت در برابر خوردگی، ترک و پوسیدگی، ازدیاد طول نسبتاً بالا چندین مورد از ویژگی لوله گازی API هستند. همانطور که گفتیم علت استحکام و مقاومت بالای لوله API استفاده از میکروآلیاژهایی نظیر منگنز، تیتانیوم، نیکل و ساخته شدن در شرایط دمایی بالاست.
از جمله مزایای این لوله مقاوم بودن به پیشرفت ترک در خط لوله، به‌کارگیری در سیستم‌های ترش و استفاده در خطوط انتقال طولانی است. این ویژگی‌ها و مزایا باعث می‌شوند که لوله‌های api مناسب کاربردهای بسیاری به‌ویژه در خطوط انتقال نفت و گاز بشوند. در بخش بعد کامل‌تر به این مورد خواهیم پرداخت که کاربردهای لوله API چیست.
کاربردهای لوله API
به‌دلیل منحصربه‌فرد بودن ویژگی لوله گازی API و تولید شدن تحت استانداردهای موسسه نفت آمریکا، کاربرد ویژه‌ای در صنعت نفت و پتروشیمی برای انتقال گاز، نفت، فرآورده‌های نفتی و میعانات دارد. آیا فقط به این منظور از این لوله استفاده می‌شود؟ خیر.
این لوله همچنین برای انتقال فاضلاب‌های صنعتی و مواد شیمیایی خورنده و تحت فشار، انتقال سیالاتی همچون آب و گاز برای مصارف خانگی و صنعتی به‌کار برده می‌شود. همچنین در صنایع دیگری نظیر کشتی‌سازی، عایق‌سازی کابل فشار قوی و در مبدل‌های حرارتی قابل استفاده است. شرکت لوله و پروفیل سپنتا مهم‌ترین کارخانه تامین‌کننده لوله API در ایران برای به‌کارگیری در این مصارف محسوب می‌شود.
مشخصات فنی لوله api
حالا به سراغ این مورد می‌رویم که مشخصات فنی لوله API چیست. ابعاد لوله‌های ای پی آی بسته به درجه و ترکیبات شیمیایی می‌توانند متفاوت باشد. به‌صورت کلی این لوله در شاخه‌هایی به طول 6 و 12 متری تولید می‌شوند که لوله API 6 متری پرکاربردتر است. قطر خارجی لوله api می‌تواند 0.5، 2، 3، 4، 6، 8، 10، 12، 16، 20، 24 و 40 اینچ باشد.
لوله‌های api درزدار با یکی از روش‌های مقاومت الکتریکی، قوسی زیرپودری، جوشکاری ذوبی یا جوشکاری پیوسته جوشکاری می‌شوند. درباره اینکه خواص مکانیکی لوله ای پی آی چیست می‌توان گفت که گریدهای این لوله دارای استحکام تسلیم در محدوده Mpa 330 تا 620 و استحکام کششی Mpa 270 تا 552 هستند.
معرفی استاندارد API
استاندارد API پارامترهای مختلفی همچون نحوه تولید و تعمیر، ترکیبات شیمیایی، ویژگی‌های فیزیکی، آزمون‌های مکانیکی، نوع جوشکاری، استحکام شکست و تسلیم، گواهینامه و بسیاری از موارد دیگر را برای ساخت لوله‌های خطوط انتقال نفت و گاز تعیین می‌کند. این استاندارد در صنایع نفت و گاز بسیاری از کشور‌ها استفاده می‌شود.
انواع لوله API
این لوله در دو نوع درزدار و بدون درز تولید می‌شود. همچنین لوله‌های API در دو نوع PSL 1 و PSL 2 دسته‌بندی می‌شوند که هر کدام ویژگی‌هایی دارند. در بخش بعدی از مقاله لوله ای پی آی چیست به برخی از تفاوت این دو نوع اشاره خواهیم کرد. لازم است بدانید که طبق استاندارد api این لوله دارای گریدهای A2، A، B، X42، X46،X52 ، X56، X70، X80 است.
تفاوت لوله PSL1 و PSL2
این لوله طبق خواص شیمیایی و مکانیکی دارای دو سطح PSL1 و PSL2 است که ویژگی لوله گازی API در هر یک از این دو سطح تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. لوله‌های PSL1 انتهایی ساده، پهن‌شده و مارپیچ داشته، PSL2 انتهایی صاف دارد. حداقل فرکانس جوشکاری PSL2 100 کیلوهرتز بوده اما لوله‌هایPSL1 حداقلی ندارند.
اگر بخواهیم بگوییم که ترکیب شیمیایی در این دو نوع از لوله API چیست باید گفت که میزان کربن PSL1 بدون درز (گرید B و بالاتر) 0.28% و درزدار (گرید B و بالاتر) 0.26% است. میزان کربن تمام گریدهای لوله‌های PSL2 بدون درز %0.24 و درزدار %0.22 است. حداکثر فسفر PSL1 (گرید A و بالاتر) %0.3 و PSL2 0.25% است.
لوله api سپنتا یکی از با کیفیت ترین انواع برند لوله api
شرکت سپنتا از مهم‌ترین تولیدکنندگان ملی در صنعت لوله و پروفیل است. لوله API یکی از چندین محصول مجموعه سپنتا است. لوله api سپنتا از باکیفیت‌ترین و پرمصرف‌ترین لوله‌ها برای انتقال سیالات در مصارف صنعتی و خانگی محسوب می‌شود. برند سپنتا لوله‌های API را با بهترین خواص مکانیکی و شیمیایی و مشخصات فنی عالی طراحی و تولید می‌کند. این برند از لوله api مورد تایید کارشناسان بوده و از محبوبیت بالایی برخوردار است.
از جمله مزایای این محصول سپنتا به‌کارگیری آن برای مسافت‌های طولانی انتقال سیالات است. لوله API این برند تحت استانداردهای ملی و بین‌المللی و در سایزهای متنوع تولید می‌شود. وجود چندین ویژگی لوله گازی API برند سپنتا آن را خاص کرده است. طول عمر، مقاومت، استحکام بالا و دیگر ویژگی‌های منحصربه‌فرد لوله api سپنتا سبب شده تا قابل اطمینان‌ترین و بهترین محصول برای استفاده در انتقال سیالات در پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها، ساختمان‌ها، سیستم آتش‌نشانی ساختمان و… باشد.
معرفی و بررسی لوله API 5L
استاندارد API 5L یکی از زیرمجموعه‌های استاندارد API است. لوله API 5L در دو نوع بدون درز و درزدار تولید شده و در صنایع نفت و پتروشیمی برای انتقال گاز، آب، نفت و فرآورده‌های پتروشیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. لوله API 5L در گریدهای سری X شامل X42 ،X46 ،X52 ،X56، X60 ،X65 ،X70 و X80 تولید می‌شود که این لوله‌ها استحکام بالاتری داشته و برای شرایط سخت‌تر ساخته شده‌اند. همچنین لوله API 5L در گریدهای A ،A25 و B نیز تولید می‌شود. ابعاد این لوله بسته به مورد استفاده متفاوت است ولی به‌طور معمول قطر خارجی آن از 2 تا 24 اینچ است. در بخش بعد توضیح خواهیم داد که روش تولید لوله API چیست.
روش های تولید لوله API گازی
لوله api گازی به دو صورت درزدار و بدون درز تولید می‌شود. نحوه ساخت سبب می‌شود که ویژگی لوله گازی API درزدار و بدون درز با هم تفاوت داشته و در نهایت منجر به کاربردهای متفاوت هر کدام بشود. در ادامۀ مطلب لوله ای پی آی چیست به‌طور کامل این روش‌ها را شرح خواهیم داد.
لوله API درزدار
در این روش از ورق فولادی استفاده می‌شود. ابتدا در ابعاد مدنظر ورق‌های فولادی را با دستگاه‌های برشکاری برش داده و پس از لبه‌زنی آن‌ها فرآیند فرمینگ انجام می‌شود. در این فرآیند ورق را به شکل استوانه درآورده و با یکی از روش‌های جوشکاری لبه‌های ورق فولادی را به هم متصل می‌کنند. روش‌های جوشکاری شامل مقاومت الکتریکی (ERW)، اصطکاکی (FW) و جوشکاری زیرپودری طولی (LSAW) و… است. در ادامه بازرسی جوش انجام می‌شود تا از سالم بودن محل جوش اطمینان حاصل شود. پس از تایید، لوله‌های api درزدار صافکاری و پردازش شده و در اندازه‌های مورد نظر برش داده می‌شوند.
لوله API بدون درز
به لوله‌های بدون درز لوله مانیسمان نیز گفته می‌شود. در این روش از شمش فولادی استفاده می‌شود. ابتدا شمش فولادی در کوره با دمای بسیار بالا حرارت داده می‌شود. سپس فرآیند سنبه‌زنی انجام می‌گیرد. با استفاده از این فرآیند داخل شمش سوراخی ایجاد می‌کنند. شمش سوراخ شده تحت عملیات فرمینگ تغییر شکل داده و به‌صورت لوله در می‌آید. طبق استانداردهای API کالیبراسیون انجام می‌شود. پس از تنظیم دقیق ابعاد لوله، فرآیند خنک‌سازی انجام می‌گردد. پس از بازرسی لوله‌ها، پردازش و صافکاری انجام شده و لوله‌های بدون درز API برشکاری می‌شوند.
یک ویژگی لوله گازی API بدون، درز وجود نداشتن درز جوش است که سبب استحکام و مقاومت بالاتر آن شده و به همین دلیل می‌توان از آن برای موارد پرفشار استفاده کرد. جهت اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید مقاله تفاوت لوله API و مانیسمان را نیز مطالعه کنید.
سخن آخر
در این مطلب به موضوعی مهم تحت عنوان لوله API چیست اشاره کردیم. همانطور که بیان شد لوله‌های API تحت استانداردهای موسسه نفت آمریکا تولید می‌شوند. از جمله ویژگی لوله گازی API به استحکام، مقاومت در برابر خوردگی و ترک، تحمل فشار، جوش‌پذیری، طول عمر و چقرمگی بالا اشاره نمودیم.
این ویژگی‌ها سبب شده‌اند تا لوله‌های api برای کاربردهایی همچون انتقال سیالات با فشار بالا مناسب گردند. در این مطلب مشخصات فنی این لوله آورده شد. گفتیم که لوله‌های API در گریدهای متنوعی تولید می‌شوند. دو نوع از این لوله‌ها PSL 1 و PSL 2 هستند که به بررسی تفاوت‌های آن‌ها پرداختیم. علاوه‌براین بسیاری از موارد دیگر را در این مطلب پوشش داده و در نهایت به‌طور کامل توضیح دادیم که روش‌های تولید لوله ای پی آی چیست.
