لوله‌ها از پرکابردترین مقاطع فولادی هستند که در صنایع مختلفی برای انتقال سیالاتی همچون گاز، آب و نفت مورد استفاده قرار می‌گیرند. از مهم‌ترین این لوله‌های فولادی لوله مانیسمان و API هستند. هر کدام از این لوله‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند. جهت به‌کارگیری صحیح و موثر باید از تفاوت لوله API و مانیسمان آگاه باشیم. در این مطلب قصد داریم به این بپردازیم که لوله مانیسمان چه تفاوتی با لوله API دارد؟ با ما همراه باشید تا ضمن معرفی لوله‌های api و مانیسمان، به بیان تفاوت لوله مانیسمان و لوله API در اصلی‌ترین موارد پرداخته و در نهایت به استانداردهای لوله API اشاره کنیم .
لوله api چیست و چه کاربردی دارد؟
قبل از بیان تفاوت لوله API و مانیسمان، بهتر است بدانیم که لوله API چیست و چه ویژگی‌ها و کاربردهایی دارد. هنگام خرید لوله API دانستن ویژگی‌ها و مشخصات آن کمک می‌کند که انتخابی صحیح داشته باشید. بهتر است این نکته گفته شود که لوله‌های API به هر دو صورت درزدار و بدون درز تولید می‌شوند اما در ایران نوع درزدار لوله api مدنظر است.
لوله API از ورق فولادی (آلیاژی با میزان کربن کمتر و منگنز بیشتر نسبت به فولاد معمولی) و طبق استاندارد موسسه نفت آمریکا (American Petroleum Institute) تولید می‌شود. این لوله‌ها در گروه‌های API 5L PSL1 (سایز 0.5 الی 80 اینچ) و API 5L PSL2 (سایز 4.5 الی 80 اینچ) دسته‌بندی می‌شوند. از جمله ویژگی‌های بارز لوله‌های API به‌دلیل ساختاری که دارد انعطاف‌پذیری، مقاومت، استحکام، جوش‌پذیری و چقرمگی بالای آنهاست. علاوه‌براین این لوله‌ها مقاومت بالایی در برابر فشار و دما بالا، ترک، پوسیدگی و خوردگی دارند.
ویژگی‌های خاص لوله‌های api سبب شده که برای به‌کارگیری در صنایع مختلفی همچون نفت، گاز و پتروشیمی برای انتقال سیالاتی همچون نفت و گاز بسیار مناسب بوده و جهت بهبود انتقال نفت و گاز استفاده گردند. در خطوط لوله‌کشی گاز ساختمان، خط لوله‌های دریایی و فاضلاب‌های صنعتی نیز از لوله API استفاده می‌شود.
لوله مانیسمان چیست و چه کاربردی دارد؟
برای آنکه تفاوت لوله API و مانیسمان را بهتر متوجه شویم باید با لوله مانیسمان و ویژگی‌های آن نیز آشنایی داشته باشیم. لوله‌های مانیسمان از ورق فولادی و به‌صورت بدون درز تولید می‌شوند. این لوله‌ها در رده‌های مختلفی موجود هستند که به لحاظ ضخامت با یکدیگر تفاوت دارند. از پرکاربردترین رده‌های لوله مانیسمان رده‌های 20، 40 و 80 هستند.
عدم وجود درز در لوله مانیسمان سبب شده تا در برابر خوردگی مواد شیمیایی، دما و فشار مقاومت بالایی داشته باشد. لوله‌های مانیسمان با رده‌های بالاتر ضخامت بالاتری داشته و تحمل فشار و دمای بیشتری دارند. بدون درز بودن لوله مانیسمان سبب می‌شود که از مشکلاتی نظیر ترک‌خوردگی و نشتی در امان باشد.
یکنواختی سطح داخلی لوله مانیسمان اصطکاک را در انتقال سیالات کاهش می‌دهد. لوله مانیسمان در خطوط انتقال نفت و گاز، بویلرها و دیگ بخار، استخراج نفت و گاز، خطوط فشار قوی، نیروگاه تولید انرژی، خطوط هیدرولیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اهمیت دانستن تفاوت لوله api و مانیسمان
شناخت تفاوت لوله API و مانیسمان به‌جهت کاربرد موثر دارای اهمیت است. هر دو نوع لوله به‌لحاظ ظاهری ممکن است به هم شبیه باشند. بنابراین لازم است که در موارد دیگر بررسی نمایید که لوله مانیسمان چه تفاوتی با لوله API دارد؟ سپس با توجه به صنعت و کاربرد مدنظر نسبت به خرید لوله اقدام کنید. در ادامه این تفاوت‌ها را به طور کامل بررسی می‌کنیم.
اصلی ترین تفاوت های لوله api و مانیسمان
اکنون در این بخش جهت آشنایی بیشتر و تشخیص صحیح می‌خواهیم بدانیم به‌لحاظ روش تولید، ویژگی‌ها، خواص مکانیکی و شیمیایی، کاربرد، قیمت، هزینه تعمیر و نگهداری، تحمل فشار لوله مانیسمان چه تفاوتی با لوله API دارد؟
1. تفاوت لوله مانیسمان و لوله گاز API در روش تولید
اولین تفاوت لوله API و مانیسمان که باید به آن بپردازیم روش تولید آنهاست. لوله‌های API درزدار با نزدیک کردن لبه‌های ورق فولادی توسط دستگاه رول فرمینگ و اتصال این لبه‌ها توسط روش‌های جوشکاری تولید می‌شوند. اما لوله‌های مانیسمان با حرارت دادن شمش فولادی، سوراخ کردن آن توسط سمبه‌زنی و سپس عبور از بین غلتک‌ها تولید می‌شود. در تولید لوله مانیسمان جوشکاری وجود نداشته و عدم وجود درز جوش تفاوت لوله مانیسمان و لوله APIرا موجب می‌شود.
2. تفاوت لوله مانیسمان و لوله API در ویژگی ها
از جمله ویژگی‌هایی که سبب تفاوت لوله API و مانیسمان می‌شود ضخامت است. ضخامت لوله مانیسمان از لوله api بیشتر بوده و همین امر موجب می‌شود که مقاومت، استحکام لوله‌های مانیسمان از API بیشتر باشد. اما باید این نکته را ذکر کرد که باید به رده لوله نیز توجه گردد. ویژگی دیگری که تفاوت لوله مانیسمان و لوله API را موجب می‌شود، وزن است. وزن لوله مانیسمان به‌دلیل آنکه از شمش فولادی ساخته می‌شود، نسبت به لوله API که از ورق فولادی تولید می‌شود بیشتر است.
3. تفاوت لوله api و مانیسمان در خواص مکانیکی و شیمیایی
درباره تفاوت لوله API و مانیسمان در خواص شیمیایی و مکانیکی باید گفت که شکل‌پذیری، استحکام ضربه‌ای و کششی، سختی و مقاومت در برابر خوردگی لوله‌های مانیسمان نسبت لوله‌های api بالاتر است. وجود درز در لوله API منجربه ضعیف‌تر بودن خواص شیمیایی آن نسبت به لوله مانیسمان می‌شود.
4. تفاوت لوله مانیسمان و API در کاربرد
حال باید ببینیم که به‌لحاظ استفاده و کاربرد لوله مانیسمان چه تفاوتی با لوله API دارد؟ لوله‌های API بیشتر در توزیع و بهبود انتقال گاز و نفت، سیستم‌های آبیاری، لوله‌کشی ساختمانی، سوله‌ها و فاضلاب‌های صنعتی استفاده می‌شوند. لوله‌های مانیسمان نیز به‌دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، فشار و دما برای انتقال سیالات فشار و دما بالا، مواد خورنده و سمی، دیگ بخار و بویلر، خطوط فشار قوی برق به‌کار می‌روند.
5. تفاوت لوله api و مانیسمان در قیمت
تفاوت لوله مانیسمان و لوله APIدر قیمت موردی بسیار مهم است و باید حتما به آن توجه کرد. به‌دلیل ویژگی‌ها، لزوم استفاده از مواد خام بیشتر و فرآیند تولید پیچیده لوله مانیسمان، قیمت آن نیز نسبت به لوله API گران‌تر تعیین می‌شود. دسترسی به لوله‌های api آسان‌تربوده و لازم به ذکر است که لوله API از جمله محصولات تولیدی کارخانه سپنتا است.
6. تفاوت اصلی لوله مانیسمان و لوله API در هزینه تعمیر و نگهداری
سوال مهمی که ممکن است با آن مواجه شوید این است که در بحث هزینه تعمیر و نگهداری لوله مانیسمان چه تفاوتی با لوله API دارد؟ درزجوش در لوله‌های API احتمال آنکه این لوله‌ها دچار ترک‌خوردگی، نشتی و فرسایش شوند را بیشتر می‌کند. به همین دلیل هزینه نگهداری و تعمیر آن‌ها نسبت به لوله‌های مانیسمان بالاتر است.
7. تفاوت لوله مانیسمان و لوله گاز API در تحمل فشار
فرآیند تولید و ساختار متفاوت سبب تفاوت لوله API و مانیسمان در تحمل فشار شده است. همانطور که گفته شد لوله‌های API و مانیسمان برای انتقال سیالات با فشار بالا به‌کار گرفته می‌شوند. اما از آنجایی که لوله‌های api درزدار دارای درزجوش هستند و ضخامت کمتری در مقایسه با لوله مانیسمان دارند، تحمل فشار آن‌ها نسبت به لوله مانیسمان کمتر است.
استانداردهای لوله API
پس از آنکه به تفاوت لوله مانیسمان و لوله API پرداختیم، اکنون می‌خواهیم درباره استانداردهای لوله API صحبت کنیم. در تعریف لوله API گفتیم که این لوله‌ها طبق استاندارد موسسه نفت آمریکا (API) که بزرگترین انجمن نفت و گاز طبیعی جهان است تولید می‌شوند. دلیل نامگذاری این لوله‌ها نیز همین است. از جمله استانداردهای API موارد زیر هستند:
- API L5: استاندارد لوله‌های بدون جوش
- API 1104: استاندارد مخصوص لوله‌های به‌هم جوش خورده
- API 5CT: استاندارد لوله‌های جدار ضخیم سیمانی مناسب چاه نفت و گاز
- API 6A: استاندارد لوله‌های جدار ضخیم حفاری چاه نفت و گاز
- API 9A: استاندارد اتصالات خطوط لوله نفت و گاز
- API 5LD: استاندارد مخصوص خطوط انتقال مایعات با دمای پایین
- API 5LP: استاندارد خطوط انتقال مواد پالایش‌شده
- API 16C: استاندارد لوله‌های انتقال آب شور
سخن پایانی
این مطلب به این مورد پرداخت که لوله مانیسمان چه تفاوتی با لوله API دارد؟ هنگامی‌که قصد خرید لوله برای صنعت خود را داشته و بین خرید لوله API و مانیسمان دچار تردید باشید، لازم است که نسبت به تفاوت لوله API و مانیسمان آگاه باشید. هر چند که ظاهر این دو لوله به‌هم شباهت دارد اما در موارد بسیاری دارای تفاوت هستند که برای به‌کارگیری صحیح و موثر، دانستن این موارد بسیار کمک‌کننده است.
